Het verantwoordingsorgaan binnen een pensioenfonds is een merkwaardig en ook nagenoeg onbekend fenomeen. Wat mij betreft komt daar verandering in. Vanaf deze plek wil ik u vaker laten zien wat het verantwoordingsorgaan concreet doet. Bijvoorbeeld rondom de coronacrisis of het nieuwe pensioen.
Een ondernemingsraad, daar hebben de meeste mensen wel ooit van gehoord. Daar zitten de werknemers van een onderneming in die in de gaten houden of de baas het bedrijf een beetje netjes leidt, maar een verantwoordingsorgaan? Bij Pensioenfonds PGB zitten daar maximaal 18 mensen in, 6 namens de werknemers, 6 namens de werkgevers en 6 namens de gepensioneerden. Dat is dus al niet zo’n eenduidige belangenbehartiging als in de ondernemingsraad. En toch, ik kan iedereen die dit leest geruststellen, er vinden in het verantwoordingsorgaan van Pensioenfonds PGB geen oorlogen of stammenstrijden plaats.
Collectief belang
Nu gaat het daar doorgaans ook niet over heel tastbare zaken als een nieuw functiewaarderingssysteem of, erger, een ingrijpende reorganisatie maar de vaststelling van de premiehoogte kan de tongen ook losmaken. Als je het ‘algemeen belang’ voor ogen hebt, vallen de tegenstellingen in het verantwoordingsorgaan echter reuze mee. Werknemers versus gepensioneerden? Jong versus oud? Gepensioneerden in de oppositie tegen de werkgevers? Stemmingen in het verantwoordingsorgaan verlopen niet langs de lijnen van deze bloedgroepen. Na bespreking van het onderwerp wordt er meestal een breed gedeelde conclusie getrokken.
Stellen die adviesrechten en andere bevoegdheden van het verantwoordingsorgaan dan wel wat voor als iedereen het uiteindelijk toch met elkaar eens is? Ik denk het wel. Het feit dat het verantwoordingsorgaan bij een bepaald onderwerp nog aan zet komt, zorgt ervoor dat het bestuur de voorgenomen besluiten extra zorgvuldig voorbereidt. Zo niet, dan volgen kritische vragen.
Meedenken
Behalve het uitoefenen van de wettelijke bevoegdheden, is er ook een andere rol die het verantwoordingsorgaan kan spelen, in ieder geval bij Pensioenfonds PGB. Dat is wat ik het klankborden noem. Het bestuur ontwikkelt beleid of een strategie voor de toekomst en past die zo nodig ook aan op actuele ontwikkelingen zoals nu de coronacrisis en het pensioenakkoord. De uitkomsten hiervan worden niet gegoten in een adviesaanvraag aan het einde van het traject. Toch wil het verantwoordingsorgaan hier wel wat van kunnen vinden, liefst in een vroegtijdig stadium. Voor het bestuur is het belangrijk te weten wat er leeft bij belanghebbenden. De meningen, zorgen en waarschuwingen van de vertegenwoordigers uit de geledingen van pensioneerden, werknemers en werkgevers helpen de bestuursleden bij de wettelijke opdracht alle belangen evenwichtig af te wegen.
Coronacrisis
Corona maakte het niet makkelijk om via de digitale kanalen met de benen op tafel met elkaar te brainstormen. Voor een deel komt dat door onwennigheid, al krijgen we er gelukkig wel wat meer handigheid in. Half juli zijn we als verantwoordingsorgaan voor het eerst weer fysiek bijeen gekomen. Niet in voltallige samenstelling maar in kleine groepjes van 3 à 4 personen, om met enkele bestuursleden te praten over de ontwikkelingen en bedreigingen die op ons pensioenfonds afkomen. Als de mensen straks een soort spaarpot krijgen, wat is dan de wisselwerking met de uitkering en het koopkrachtplaatje? Moet Pensioenfonds PGB de deelnemers dan niet veel meer helpen bij het verkrijgen van inzicht in de persoonlijke financiële situatie? Hoe kan het beleid hierop worden aangepast?
Juist in de kleine groepen blijk je veel sneller en heel inhoudelijk met elkaar in gesprek te komen over de impact van corona en het nieuwe pensioenstelsel. Dat werkt soms zelfs beter dan wanneer de club voltallig bijeen is. Een perfecte manier dus om op het juiste moment te klankborden. Ook bij de verdere uitwerking van het pensioenakkoord krijgt het verantwoordingsorgaan een zwaardere rol, heeft minister Koolmees gezegd. Ik denk dat we bij Pensioenfonds PGB die handschoen wel weten op te pakken.
